دارالفقه

❇️کتاب دروس تمهیدیه فی الفقه الاستدلالی  نوشته آیت الله سیخ باقر ایرانی حفظه الله به عنوان متن آموزشی معادل لمعه تدوین شده است کتاب دیگری از همین نویسنده با نام الفقه الاستدلالی به نگارش در آمده است که به عنوان متن آموزشی معادل کتاب شریف مکاسب شیخ انصاری رحمه الله علیه است

✳️نسخ کتاب.
این کتاب در دو نسخه متفاوت با یک عنوان منتشر شده است .نسخه اصلی در سه مجلد شامل عبادات، معاملات و احکام منتشر شده که دو مجلد اول دارای حدود 600 صفحه و  مجلد آخر دارای حدود 350 صفحه است. این نسخه بارها و با ویراشهای مختلف و توسط انتشارات مختلف و اکثرا در همین سه مجلد انتشار یافته که در نرم افزار جامع فقه نیز موجود می باشد و متن تدریس حقیر در دوره اخیر بوده است.
چون حجم کتاب معادل لمعه است و برای تدریس در حدود همان 60 واحد لمعه نگاشته یافته بود جامعه المصفطی که قصد داشت کتاب را برای متن درسی طلاب خارج از کشور انتخاب کند و از طرفی امکان اختصاص این مقدار از واحد را برای این کتاب نداشت از نویسنده تقاضا نمود کتاب را تلخیص کنند لذا نسخه دومی با حجمی معادل نصف کتاب اصلی توسط جامعه المصطفی به چاپ رسید که این نسخه نیز  چند باز توسط انتشارات مختلف و غالبا در قالب چهار جلد (عبادات، عقود 1، عقود 2 و ایقاعات ،احکام ) یا دو جلد (عبادات، معاملات و احکام) منتشر شده است که قابلیت تدریس در 30 واحد را دارد. قبلا این نسخه را نیز تدریس کردم لکن فایل منظم و قابل انتشاری از آن موجود نیست.
✳️خصوصیات کتاب
اهداف آموزشی که این کتاب می تواند بر آورده کند عبارتند از:
1️⃣آشنائی با یک دروه کامل فقه شیعه با فروع محدود (چارچوبه فقه شیعه). 
به دلیل طولانی شدن مدت تحصیل با این کتاب پیشنهاد می شود دوستانی که یک دوره فقه در قالب رساله فارسی یا کتاب بدیل نخوانده اند برای کسب این مهارت از کتبی دیگری که در مدت کمی قابل فراگیری باشند استفاده  کنند مانند متن لمعه شهید آول، مختصر النافع  محقق حلی یا دو کتابی که مرکز تدوین متون حوزه اخیرا به این منظور تدوین نموده است یعنی «المنختصر فق الفقه» و «دراسات موجزه فی فقه الامامیه».
2️⃣آشنائی با یک دوره روایات ام الباب. 
در روایات فقهی برخی روایات ناظر به ارائه قواعد عامه در باب می باشند. به تعبیر حقیر در محدوده ای از فقه که مستند به روایت است نود درصد فقه با ده در صد روایات حل می شوند و ده در صد آن با نود در صد روایات. به این ده در صد، روایات ام الباب می گوئیم که عمومات فوقانی در هر بابند و مسائل فراوانی را می توان به کمک این روایات حل نمود. اشنائی با یک دوره از این روایات در تسلط فقهی بسیار مهم است. 
3️⃣آشنائی با سبک استدلال فقهی معاصر. 
یکی از نقائص آموزش فقه در حوزه این است که طلاب با سبک فقهی معاصر با اکتفا به کتاب شرح لمعه آشنا نمی شوند. کتاب مکاسب شیخ انصاری رحمه الله  نیز مختص به برخی از ابواب معاملات است که کمتر مستند به روایات نیز هست لذا نیاز است طلاب توسط یک دوره کامل و مختصر با روش استدلالی معاصرین در فقه آشنا شوند تا علاوه بر اشنائی با کاربست علم اصول به اهمیت آن نیز پی برند.
4️⃣آشنائی با نوع دلیل در هر باب. 
برخی از ابواب فقهی مستند به روایتند و برخی مستند به اجماع یا سیره. آشنائی با این واقعیت که در یک باب روایت وجود دارد یا نه. یا مستد فقها اجماع است یا اصل عملی کمک شایانی به ذهنیت فقهی طلاب خواد کرد.
5️⃣پی بردن به نقش هر یک از ادله در فقه.
 قبل از خواندن این کتاب تصور بسیاری از طلاب این است که حجم فراوانی از مسائل فقهی با روایات حل می شود ولی طلبه پس از اتمام کتاب از گستره و حجم استناد به سیره ها در ابواب معاملات شگفت زده می شود. همچنین  است لروم اشنائی با اهمیت و وزن ادلۀ دیگر فقهی. بنابر این کتاب می تواند تصویری واضح از کاربرد هر کدام از ادلۀ  ای که طلبه در فقه می آموزد به وی ارائه دهد.
✳️نقائص کتاب
1️⃣در مجموع به لحاظ  رعایت ضوابط متن آموزشی کتاب از شرائط بسیار خوبی بر خوردار نیست. مثلا کتاب  از ابتدا تا انتها یکدست است و با رشد علمی شاگردان رشد نمی کند. لذا طلاب بر خلاف شوق اولیه، احساس می کنند هر روز کمتر مطلب می آموزند. طرفه اینکه سنگین ترین کتاب این مجموعه همان کتاب الطهاره و کتاب الصلاه است که در ابتدا آموخته می شود. البته شرح لمعه نیز با همین مشکل روبرو است ولی انتظار می رفت نویسنده محترم از کتاب حلقه ثالثه استادشان شهید صدر الگو می پذیرفتند که در مقدمه تصریح می کند برای رفع این مشکل سطح استدلالات و مشکلی عبارات قسم اصول عملیه کتاب را دو برابر قسمت اول قرار داده است.
2️⃣در کتاب از عبارات کتب دیگر فقها کمتر استفاده شده است و بیشتر مطالب فقها  تقریر شده است امری که توجه به آن می توانست موجب تقویت مهارت متن خوانی شاگردان شود. این اشکال تا حدودی در کتاب بعدی ایشان الفقه الاستدلالی بر طرف شده است.
✳️پیش نیاز کتاب
چون متن کتاب عربی است نیاز است طلاب در سطح مناسبی با ادبیات عرب آشنا باشند. اطلاعات منطقی در حد منطقی که در حوزه تدریس می شود کافی است. پیش نیاز فقهی خاصی وجود ندارد. اگر آن دوره محتصر خوانده شود آشنائی حاصله با اصطلاحات فقهی کمک کار خواهد بود. به لحاظ اصولی اطلاعات در حد حلقه اولی ضروری است و گذراندن بخشی از حلقه ثانیه مطلوبیت دارد.